نگاهی به متن و فرامتن انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه
تاریخ انتشار: ۶ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۴۰۷۷۸
علی صالحیان، پژوهشگر اندیشکده حکمرانی شریف: پس از برگزاری دور اول انتخابات حساس و نزدیک، ترکیه به سمت دور دوم رای گیری در ۲۸ مه پیش می رود، زیرا رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه که امیدوار بود برای دور سوم انتخابات ریاست جمهوری خود را کسب کند، نتوانسته است ۵۰ درصد رای لازم را کسب کند. این اولین بار است که بعد از بیست سال فعالیت سیاسی اردوغان، به عنوان نامزد ریاست جمهوری، به دور دوم رای گیری می رود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سه عامل اثرگذار بر انتخاب مردم
در انتخابات پارلمانی حزب عدالت و توسعه با وجود از دست دادن تعدادی از کرسی ها، بیشترین کرسی ها را به خود اختصاص داد. هرچند، تعداد کرسی های حزب عدالت و توسعه از ۲۹۶ به ۲۶۶ کرسی کاهش یافته است ائتلاف اردوغان همچنان توانسته است اکثریت پارلمان ترکیه با ۶۰۰ کرسی را به دست آورد. حزب جمهوری خواه خلق نیز با متحدین خود ۱۶۸ کرسی به دست آورد. نتایج سایر احزاب به ترتیب از قرار ذیل است: حزب سبز و آینده چپ ۶۲ کرسی، حزب جنبش ملی گرا ۵۱ کرسی، حزب خوب ۴۴ کرسی، حزب رفاه نو ۵ کرسی وحزب کارگران ترکیه ۴ کرسی.
اگر بخواهیم روند هایی که نوع انتخاب مردم را شکل داده است مطرح کنیم، به نظر حداقل سه عامل قابل شناسایی است: زلزله بهمن ماه، وضعیت نامطلوب اقتصادی ترکیه و البته ضعف و عدم یکدستی گروه مخالف اردوغان. انتخابات امسال در میان پس‌زمینه‌ای از آشفتگی اقتصادی، بحران هزینه‌های زندگی و زلزله فوریه برگزار شد که بیش از ۵۰۰۰۰ نفر را کشت. تمامی استان های آسیب دیده از زلزله ویرانگر فوریه در انتخابات پارلمانی به حزب حاکم رأی دادند، از جمله در شهر های آدانا و هاتای. از یازده استانی که تحت تاثیر زمین لرزه های فوریه قرار گرفتند، هشت استان، از اردوغان حمایت کردند. در انتخابات پارلمانی نیز، ۱۰ نفر از آن استان ها به جز استان دیاربکر که اکثرا کردنشین هستند، به حزب عدالت و توسعه اردوغان رای دادند. اگر بخواهیم بر اساس نقشه ترکیه به نوع رای دهی مردم پی ببریم مشهود است که شهر های مرکزی ترکیه به غیر از آنکارا، اسکی شهیر و تونجلی همگی بیشتر رای خود را به اردوغان اختصاص داده اند در صورتی که شهرهای مرزی غربی و شرقی گزینه مقابل یعنی قلیچداراوغلو را مناسب ریاست جمهوری دیده اند.
در حوزه اقتصادی، بحران ارزی برای حدود چهار سال بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ باعث شده لیر حدود ۵۰ درصد از ارزش خود را از دست بدهد و در دوازده ماه بین ژانویه ۲۰۲۱ تا ژانویه ۲۰۲۲، ۸۳ درصد از ارزش خود را از دست داد. راه معکوس کردن ریزش ارز و مهار تورم ناشی از آن این است که بانک مرکزی ترکیه نرخ بهره را افزایش دهد. اگرچه قرار است این بانک مستقل باشد، اردوغان قاطعانه با افزایش نرخ های بهره مخالف کرده است. او نگران است که نرخ‌های بهره بالاتر به بخش مرکزی ترک‌های طبقه متوسط آسیب بزند، هرچند تورم به گفته منابع رسمی تا ۸۸.۵ درصد افزایش یافته است و مردم ترکیه فشار اقتصادی قابل توجهی را تجربه می‌کند.
منتقدان سبک مدیریت اردوغان را عامل این بحران در هزینه های زندگی می دانند. آخرین آمار رسمی، تورم را در حدود ۴۴ درصد نشان می‌دهد که از بالای ۸۶ درصد کاهش یافته است. قیمت سبزیجات تبدیل به یک موضوع تبلیغاتی برای مخالفان شد که از پیاز به عنوان نماد استفاده می کردند. قلیچداراوغلو ماه گذشته ویدیویی منتشر کرد و در آن اعلام کرد: «الان یک کیلوگرم پیاز ۳۰ لیره است، اگر [اردوغان] بماند ۱۰۰ لیره می شود». بر اساس گزارش بانک جهانی، ترکیه نوزدهمین اقتصاد بزرگ جهان است. اقتصاددانان بلومبرگ تخمین می زنند که بانک مرکزی ترکیه از دسامبر ۲۰۲۱ بیش از ۱۷۷ میلیارد دلار برای حمایت از لیر هزینه کرده است. تورم کالا و خدمات در ماه گذشته نسبت به سال قبل ۱۰۵.۱۹ درصد افزایش قیمت را ثبت کرد قیمت ها نسبت به ابتدای سال ۲۰۲۳ تقریباً یک سوم افزایش داشته است.
در قسمت نهایی نیز می توان به ضعف گروه های مخالف پردازیم. قلیچداراوغلو در ۱۳ سال ریاست خود بر حزب نتوانسته بود پیروز شود، اما حالا به عنوان نامزد اصلی مخالفان برای ریاست جمهوری وارد کارزار انتخابات شد. وی از اقلیت مذهبی علوی است که با تعصب محافظه کاران سنی و راست افراطی مواجه بوده است. گروه های مخالف عدالت و توسعه اغلب با اختلاف تسبا به یکدیگر فقط یک فصل مشترک داشتند و آن شکست اردوغان یوده است. اردوغان، گیلیچداراوغلو را که از حمایت حزب طرفدار کردهای کشور برخوردار شده بود، به عنوان تبانی کننده با "تروریست ها" و گزینه مطلوب غرب و امریکا به تصویر کشید. او در تلاشی برای جلب نظر رأی دهندگانی که به شدت از تورم آسیب دیده اند، دستمزدها و حقوق بازنشستگی را افزایش داد و به قبوض برق و گاز را یارانه داد و در عین حال صنعت دفاعی داخلی و پروژه های زیربنایی ترکیه را به نمایش گذاشت و حتی در صنعت هسته ای با کمک روسیه به پیش رفت. طبق ادعای اکونومیست، شبکه خبری دولتی ترکیه ماه گذشته بیش از ۳۲ ساعت به پوشش زنده اردوغان تخصیص داده است در حالی که آقای قلیچداراوغلو ۳۲ دقیقه وقت داشت.
فرامتن انتخابات
در انتخابات اخیر بیش از ۶۴ میلیون نفر، از جمله رای دهندگان خارج از کشور، واجد شرایط رای دادن بودند و نزدیک به ۸۹ درصد رای خود را به صندوق انداختند. امسال ۱۰۰ سال از تاسیس ترکیه به عنوان یک جمهوری - دولتی مدرن و سکولار که بر خاکستر امپراتوری عثمانی متولد شده است می گذرد. قابل توجه آنکه قوه قضائیه تحت کنترل حزب عدالت و توسعه، به دنبال تعطیلی احزاب دموکراتیک خلق است. تنها یک روز قبل از حضور ترک‌ها در پای صندوق‌های رای، مقامات ترکیه از توییتر خواستند که توییت‌ها را از حساب‌های خاصی در ترکیه مسدود کند وگرنه این سرویس در این کشور ممنوع خواهد شد. حساب‌های متخلف احتمالاً مخالفان رئیس‌جمهور و حزب حاکم بودند که دنبال کنندگان قابل توجهی داشتند. بعد از اعلام نتایج، نرخ لیر در برابر دلار به پایین‌ترین حد خود رسید و سهام در بورس استانبول با درک این موضوع که دوران اقتصاد اردوغان ممکن است پایان نیافته باشد، سقوط کرد. نظرکشورهای غربی هم -هرچند به صراحت بیان نکرده اند- به صورت مشخص هر گزینه ای به غیر از اردوغان است.
با تمام این اتفاقات، مردم ترکیه از سال ۱۹۵۰ انتخابات رقابتی انجام داده‌اند، علیرغم مداخلات نظامی گاه به گاه، ترجیحات سیاسی خود را در پای صندوق‌های رای بیان کرده‌اند. مردم ترکیه همان طور که در گزارش سال ۲۰۱۹ واشنگتن پست آن را بیان کرده است؛ به صورت خستگی ناپذیر در پای صندوق های رای حاضر شده اند و احزاب مخالف نیز با تمام موانع، پایبندی خود را به صندوق رای به عنوان تنها راه تغییر حفظ نموده اند(حداقل تا امروز). مشارکت رای دهندگان در مقایسه با کشورهای دموکراتیک بسیار بالا بوده و علیرغم مشکلات و کاهش سطح دموکراسی، نرخ مشارکت کاهش نیافته است.
| سال انتخابات | درصد مشارکت |
| ۱۹۹۳ | ۹۱.۵۶ |
| ۲۰۰۰ | ۹۶.۹۱ |
| ۲۰۰۷ | ۸۱.۴۷ |
| ۲۰۱۴ | ۷۴.۱۳ |
| ۲۰۱۸ | ۸۶.۲۴ |
| ۲۰۲۳ | ۸۸.۹ |
نکته ای که درباره سطح مشارکت در اولویت بعدی قرار می گیرد قانون اجباری بودن رای دهی در ترکیه است. در ماده ۶۳ قانون انتخابات ۲۸۳۹ با عنوان «کسانی که در انتخابات رأی ندادند» بیان می دارد: «کسانی که بدون عذر مشروع در انتخابات عمومی و میان‌دوره‌ای مجلس شرکت نمی‌کنند، هرچند در مجلس ثبت نام کرده باشند به جزای نقدی ده هزار لیره توسط رئیس هیأت انتخابات محکوم می شوند و این تصمیم قطعی است.» در حالی که در قانون مربوطه مقرر شده است کسانی که رای نمی دهند جریمه بپردازند؛ اما بررسی میدانی محدود نشان می دهد که این جریمه اعمال نمی شود.
در دور بعدی شانس انتخاب اردوغان بیش از حریف خود است که می تواند حاکی از خواست مردم ترکیه بر ادامه سیاست های فعلی علی رغم مشکلات اقتصادی و غالب بودن خواست ملی گرایی که اردوغان منادی آن است، باشد. لذا شاید بتوان بعد از انتخابات ۲۰۲۳ فنلاند و روندی که در رشد ملی گرایی در سال های اخیر در کشورها شناسایی شده بود، ترکیه را نیز به این لیست اضافه کرد. برای این نتیجه احتمالی، فقدان بدیل مناسب و ناتوانی قلیچداراوغلو غیر قابل چشم پوشی است. در حالی که بدهـی خارجـی ترکیـه در سـال ۲۰۲۲ به ۴۳۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار رسیده در نهایت به نظر می رسد برداشت نویسنده ترک، امره کالسیکان(Emre Caliskan) نسبت به انتخابات اخیر قابل توجه باشد که بیان داشت «انتخابات سراسری و ریاست جمهوری ۲۰۲۳ ممکن است به حکومت اردوغان در ترکیه پایان دهد. اما بعید است که این پایان بی ثباتی اقتصادی و سیاسی ترکیه باشد.»
منبع: قدس آنلاین
کلیدواژه: حزب عدالت و توسعه ریاست جمهوری دست آورد مردم ترکیه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۴۰۷۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
کاخ سفید: برنامه‌ای برای سفر اردوغان به آمریکا وجود ندارد
سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در نشست خبری گفت که هنوز برنامه‌ای برای سفر رئیس‌جمهور ترکیه به واشنگتن وجود ندارد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید گزارش رسانه‌های ترکیه درباره احتمال سفر رئیس‌جمهور «رجب طیب اردوغان» به واشنگتن و دیدار با «جو بایدن»، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا را تکذیب کرد.
کربی در نشست خبری روز پنجشنبه در پاسخ به سوال یک خبرنگار که درباره احتمال سفر اردوغان به واشنگتن طی دو هفته آینده وجود دارد در حالی که او به تازگی با میزبان یکی از سران حماس بود گفت: «هیچ چیز در برنامه در خصوص سفر رئیس‌جمهور اردوغان وجود ندارد. بنابراین، نظری درباره این مسئله ندارم.»
پیش از این برخی منابع رسانه‌ای از جمله رسانه‌های ترکیه گزارش داده بودند اردوغان روز 9 ماه می برای دیدار با جو بایدن به واشنگتن سفر خواهد کرد. پیش از این روسای جمهور دو کشور در حاشیه نشست‌های بین‌المللی با یکدیگر دیدار کرده بودند اما دو طرف در کاخ سفید دیداری با یکدیگر نکرده‌اند.
روزنامه حریت ترکیه هم امروز جمعه (7 اردیبهشت) گزارش داده که پس از سفر «اسماعیل هنیه»، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت فلسطین، حماس به ترکیه، برخی از لابی‌های مرتبط با اسرائیل در تلاش بوده‌اند سفر رجب طیب اردوغان به واشنگتن را لغو کنند.
وزارت امور خارجه آمریکا در ماه ژانویه فروش 40 فروند جنگنده اف16 به ترکیه و نوسازی جنگنده‌های موجود اف16 آن کشور را تأیید کرده بود. تأیید این مجوز پس از آن صورت گرفت که آنکارا برای عضویت سوئد در ائتلاف ناتو چراغ سبز نشان داد.
اردوغان: دیگر تجارت گسترده گذشته با اسرائیل را نداریماردوغان: عراق درباره آب مطالباتی از ترکیه داردکدهای سفر اردوغان به عراقرئیس‌جمهور عراق به اردوغان: تعرض به شهرهای عراق را نمی‌پذیریم
انتهای پیام/
خودکشی از رزیدنتها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آلسعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»